"Demesinler" kuralı

Cahiliye toplumundaki insanların bir bölümü hayatlarını “demesinler” mantığı üzerine kurarlar. Bu kişilerin hayatlarındaki tek ölçü, insanların düşüncelerini olumlu yönde etkileyebilmektir. Burada da kimi insanların Yaratıcımızın hoşnutluğunu, dünyada bulunuş amaçlarını unutup, yaratılmışların rızasını ana hedef edinmiş olmaları söz konusudur.

Bu zihniyetteki bir insan, çevresindekiler “bir arabası bile yok, kendine ait bir evi bile yok” demesinler diye çok fazla çalışır. Yaşadığı toplumda makbul görülen mal-mülk neler ise onları elde etmek için adeta tüm hayatını bu işe adar.

Eğer söz konusu kişi bir iş yeri sahibiyse, bu sefer de çevresine karşı otoriter görünmeye çalışır. Diğer insanlar, “emri altındakilere bile söz geçiremiyor” demesinler diye iş yerindeki çalışanlara karşı sert bir kişilik gösterir.

Bir başkası ise arkadaşları kendisi için “hiç titiz değil, üstelik beceriksiz” demesinler diye başka zamanlarda temizliğine dikkat etmediği evini, onlar her geldiğinde çok detaylı temizler. Çeşit çeşit yemekler yapar. Ama arkadaşlarının görmeyeceği ortamlarda bunlara hiç dikkat etmez.

Veya bir insan çevresindekiler kendisine “cahil, hiç kültürü yok” demesinler, kendi aralarına alsınlar diye kütüphanesini okumadığı ve okumaya niyetli olmadığı sayısız kitapla doldurur. Ya da yaz tatiline gittiğinde sırf insanlar onun için “onu hiç kitap okurken görmedik” demesinler diye eline kitap alır, okur gibi yapar.

İnsanlara tapınma dininin mensubu olan bir kişi, kendini, içinde yaşadığı sosyal çevrenin kurallarına uymak zorunda hissettiğinden onların ilgilendikleri konularla da ilgileniyormuş gibi yapar. Örneğin sosyetik bir çevrenin içinde ise pek hoşlanmadığı halde verilmiş bir ev ödevi gibi resim sergilerine gider, müzayedelere katılır, araba yarışlarını seyreder, piyano çalmayı öğrenir. Sadece bu insanlar onu kendi aralarına alsınlar, dışlamasınlar ve kendisi ile ilgili olarak, “çevremize uymuyor, aykırı ve uyumsuz bir insan, sonradan görme, onu sevmiyoruz” demesinler diye kendini gerçekte hoşlanmadığı faaliyetlerde bulunmaya zorlar. (Elbette bunları zevk alarak yapıyorsa bunda yanlış bir yön yoktur; burada kastedilen kişinin samimiyetsizce, yapmacık bir tavırla hoşnut olmadığı halde zevk alıyor görünmesi ve kendini hoşlanmasa da bunları yapmaya mecbur hissetmesidir.)

Bu sayılanlar cahiliye toplumlarında yaşanan binlerce örnekten sadece birkaçıdır. Kur’an ahlakını yaşamayan her toplumda, her çevrede, her şehirde, her okulda bu örneklerin farklı çeşitlerine rastlamak mümkündür. Bu mecburiyet hissi sonucunda insan kendini birbirleriyle uyumları olmayan, birbirleriyle geçinemeyen sayısız insanın ve kuralın içinde bulur. Kendisini bir çıkış yolu olmayan, kabusa benzer bir hayatın içinde yaşamaya mahkum eder. Üstelik uyması gereken kurallar kendi içinde de son derece çelişkilidir. İnsanların fikir ve istekleri genellikle bir diğerininkiyle aynı olmaz. Çünkü ortada, bu insanların fikirlerini ortak bir noktada birleştirecek, tüm insanların fıtratlarına cevap verecek akılcı bir kural yoktur. Bu nedenle de insanlara tapınma dinine uymak için çaba gösteren bir insan hiçbir zaman istediğini elde edemez, ve çevresindeki herkesin hoşnutluğunu aynı anda kazanamaz. Birini memnun edecek bir şeyi yaptığında, bu, diğerinin hoşnutsuzluğuna neden olabilir. Kısacası bu batıl dinin insan hayatına getirdiği sistem tam bir kısır döngüdür.

Oysa Allah rızasına uyan insanlar bu tür karmaşık durumlarla muhatap olmazlar. Amaçları yalnızca Allah’ı razı etmek olduğu için böyle zorluklar altına girmezler. Allah insanlardan kendi fıtratlarına tam anlamıyla uygun bir hayat yaşamalarını ister. Rabbimiz birbirleriyle uyum içinde yaşayacakları, dünyada da ahirette de huzur bulacakları hayata yönlendirecek bir rehber olarak Kur’an’ı göndermiştir. Kur’an ahlakını yaşayanlar, yalnızca Allah’a yönelmenin sınırsız özgürlüğüne sahip olurlar. Hayatlarında karmaşaya, kararsızlığa, çelişkiye yer yoktur. Her zaman vicdanları ile doğruyu anlar ve en güzel davranışlarda bulunmaya gayret ederler. Bundan dolayı da manen tatmin bulmuş, huzurlu, mutlu ve daima olumlu bir ruh haline sahip olurlar.